Қазақ тілі түркі тілдерінің (Шығыс Еуропадан Солтүстік Азияға (Сібір) дейінгі кең аумақта, Орталық Азиядағы Алтай тауларында және моңғол үстіртінің батысында мекен ететін халық сөйлейтін) солтүстік-батыс (қыпшақ) тобына кіреді.
Қазақ тілінде солтүстік-шығыс диалект, батыс диалект, оңтүстік диалект сынды үш түрлі диалект кездеседі.
Тарих ауанымен қазақ тіліне араб, парсы, моңғол тілдерінен кірме сөздер көп енді. Орыс тілінен енген сөздер де жиі кездеседі.
Қазақ халқының тарихында жазу-сызу мәдениетіне қарағанда ақпараттың ауыздан-ауызға тарауы басым болды. Бұл ауыз әдебиетінің дамуы мен кең тарауына ықпал етті.
Орталық Азиядағы түркі тілдеріне ортақ шағатай тілі жазба әдеби тіл ретінде пайдаланылды. Ол ауызекі тілге XIX ғасырдың екінші жартысында еніп, әдеби қазақ тілінің негізі қаланды. XIX ғасырдың соңында жарық көрген «Түркістан уәлаяты газеті» мен «Дала уәлаяты газетінің» қазақ тілінде басылуы да тілдің дамуына әсер етті. Оған қоса Абай мен Алтынсарин бастаған жазушылардың шығармалары әдеби қазақ тілінің қалыптасуына көп ықпал етті.
ХХ ғасырдың бірінші жартысында Қазақстан араб жазуынан латын жазуына көшті, ал 1940 жылы қазақ жазуы кириллицаға ауысты.
Ал 2006 жылы Қазақстанның экс-президенті Н. Ә. Назарбаев 12-15 жыл ішінде қазақ тілін латын әліпбиіне жоспарлы түрде ауыстыру керек екенін жариялады. Ал 2012 жылдың желтоқсанында Қазақстан 2025 жылдан кешіктірмей кириллицадан латын әліпбиіне толығымен ауысатыны жарияланды.
Кеңес Одағы ыдырап, тәуелсіздік алғаннан кейін де Қазақстанда, басқа Орталық Азия елдеріне қарағанда орыс тілінде сөйлейтін халық саны көп болды. Қазақ тілі мемлекеттік тіл статусына ие болғанымен, орыс тілі көпұлтты елдің негізгі қарым-қатынас тілі саналады. Ал қалаларда орыс тілін ана тілінен жақсы білетін қазақтар да аз емес. Дегенмен, үкімет қазақ тілінің елдегі негізгі тіл статусына ие болуына және қазақ халқының тілі қазақ тілі болуы үшін көп күш жұмсауда.